Verhalenwerf
De kerk van Hoogeveen was in de 17e en de 18e eeuw niet zelfstandig. De kerk stond onder toezicht van de familie Van Echten, de Compagnie van de 5000 Morgen en Ridderschap en Eigenerfden van Drenthe.
Na de Franse Tijd veranderde er aanvankelijk niet zoveel. Kerk en staat waren formeel gescheiden, maar in Hoogeveen bleef de Compagnie in de kerk oppermachtig. Inmiddels was er landelijk een Hervormde synode gevormd die veel invloed had.
Van een echte eenheid binnen de 18e eeuwse Hoogeveense kerk was geen sprake. Het kwam niet tot een breuk, omdat de Landschap Drenthe daar nauwkeurig op toezag. Wie los van de kerk samenkomsten hield werd al snel gestraft. Een enkele keer waren er 'conventikels' - godsdienstige samenkomsten - die dan ook direct weer moesten stoppen. De samenkomsten werden gehouden door mensen die moeite hadden met de diensten van de 'gewone' kerk.
De Afscheiding van 1834 werd de voorloper van de Gereformeerde Kerken in Nederland. Deze Afscheiding bracht heel wat teweeg. In de gemeente Hoogeveen werd een Afgescheiden Gemeente gesticht op 25 maart 1835. De gemeente werd gesticht in de buitengebieden, in de woningen van de Albert Gort (Noord) en Hendrik Roelofs Klinkien (31e wijk, bij Hollandscheveld).
Het kerkgebouw van de Afgescheidenen verrees in het hoofddorp Hoogeveen. Er was een drempel genomen en er was tevens sprake van een emancipatiebeweging, waarbij een deel van de arbeiders- en schippersbevolking het godsdienstige recht in eigen hand nam. De Afgescheidenen stonden godsdienstige samenkomsten in de velden volop toe. Overal waar gelovigen woonden kwam men bij elkaar.
Dit bespoedigde de stichting van een Gereformeerde Kerk en het stichten van een Hervormde Gemeente in het Hollandsche Veld. De Hervormde Gemeente van Hollandscheveld was al snel actief buiten hun gebied en bevorderde evangelisatiegemeenten. Afgescheidenen onder de naam van Kruisgezinden stichtten een kerkje in Elim. Ook de Hervormden emancipeerden: na een proces tegen de Compagnie van de 5000 Morgen werd de kerk eigendom van de Hervormde Gemeente.
Lees het hele artikel op Canonvannederland