Verhalenwerf
Zelfstandigheid
De arbeiders mochten voortaan veenboekweit verbouwen. Dat was toen een nieuw gewas. Deze boekweitveld-jes verschenen al snel aan weerskanten van de Boekweitensloot (nu Wolfsbosstraat). Boekweit bracht bijen- en schapenhouderij (voor de mest en de wol) met zich mee. Voortaan mochten de arbeiders ook voor zichzelf turf graven. Ze konden nu zelf kleine veenderijen op-zetten. De grond ten oosten van de eerste woningen mochten ze ontginnen en in gebruik nemen als akkers en weiland. Een andere bepaling was dat er echte schoorstenen op de woningen gebouwd moesten worden. Wat eerst een verzameling bedrijfsgebouwen was, aangevuld met wat seizoenshutten, werd een echt dorp met woningen, weide- en akkerland. Mensen konden eindelijk in alle jaargetijden goed wonen op het veen en voor zichzelf zorgen.
De beide heren werkten in opdracht van de Hollandse Compagnie. Deze verveningscompagnie was opgericht in 1635, na een hoogoplopend conflict met Roelof van Echten. De Hollandse Compagnie zorgde met deze bepalingen ervoor dat er een leefbare kolonie, Hoogeveen genaamd, ontstond.
Ontstaan van het dorp
Het eerste echte dorp ontstond aan de oostkant van de huidige Hoofdstraat, tussen het Kruis en de Bentinckslaan. Er waren meerdere verveners compagnieën in de 17e eeuw die tezamen één dorp vormden. Gevestigd op verschillende gronden met verschillende besturen.
Omstreeks 1644 telde het dorp Hoogeveen minimaal 31 huizen, bestaand uit 55 woonsteden, en ongeveer 248 inwoners. Toen de plaatselijke brandweer opgericht werd in 1647 werd er besloten dat er 50 brandweer emmers moesten komen. Bij de oprichting werd ook aangegeven dat de naam van het dorp was bepaald: Hooge Veen
Roelof van Echten stichtte overigens een eigen kolonie voor zijn arbeiders: het dorpje Ossehaar in het gelijknamige gebied ten zuidwesten van Echten.