Verhalenwerf
Kleipijp
In vroeger tijden was de bruidegomspijp niet weg te denken. Een lange kleipijp, zoals die al eeuwen lang werd gerookt. De tijd schrijdt voort, tegenwoordig koop je meestal geen kwetsbare kleipijpen meer, maar andere modellen, die wat beter tegen een stootje kunnen. Hoewel ik gezien heb dat ze nog steeds verkrijgbaar zijn voor de goede internet speurder.
De bruidegomspijp werd ook wel bruidspijp of bruiloftspijp genoemd en het was een bijzonder exemplaar. Lang van model en kleurig opgesierd. Met veelkleurige stoffen en papieren bloemen, linten, strikken en franjes. Zo werd een oorspronkelijk alledaags voorwerp omgetoverd tot een prachtig object.
Er waren bruiloften waar ook de mannelijke gasten een versierde pijp rookten, maar meestal waren hun pijp onversierd.
Het gebruik van de bruidegomspijp
De bruidegom kreeg de pijp van zijn nieuwe vrouw en rookte deze pijp alleen op zijn trouwdag. Daarna werd hij heel zorgvuldig opgeborgen. Vaak in een speciaal hiervoor gemaakt kastje, met glazen voorzijde. Zo kon het worden opgehangen of neergezet op een bijzonder plekje. Als een mooie herinnering aan de dag zelf en als een pronkstukje in het interieur. De pijp werd het hele huwelijk door bewaard.
Breken is vrezen
Men ging heel zuinig om met de kwetsbare pijp, want mocht hij breken, dan zou daardoor de kans op een breuk in de huwelijksband sterk toenemen. Bijgeloof vierde hoogtij in vroeger tijden. Ik vermoed dat menig bruidspaar slapeloze nachten heeft gehad nadat hun mooie bruidegomspijp gesneuveld was. Goedbeschouwd is slapeloosheid natuurlijk sowieso niet bevorderlijk voor een gelukkig huwelijk.
Er zijn opvallend weinig bruidegomspijpen in gave staat bewaard gebleven. Wie weet of er in een later stadium in het huwelijk niet veel van die pijpen met opzet gebroken zijn door echtlieden, die dachten: Wie weet helpt het?
Harry Tupan, momenteel directeur van het Drents Museum in Assen, maar afkomstig uit Hoogeveen, is in 1983 een boekje geschreven over de bruidegomspijp. Daarin verteld hij dat het gaat om een volksgebruik dat zeker een paar honderd jaar oud is. Het werd met name op het platteland gebruikt.
Volgens bronnen werd de pijp door een dienstmeisje versierd, wat er op lijkt te wijzen dat er aan het gebruik een zekere status verbonden was. En dat het dus niet bij elke bruiloft voor kwam.
De bruidegomspijp van de Verhalenwerf
De verhalenwerf is al jaren in het bezit van een bruidegomspijp. Deze pijp is gebruikt op 21 januari 1885, toen de Hoogevener Cornelis Warmels in het huwelijk trad met Johanna Seinen. Hij is helemaal gaaf en zit in een bijzonder driehoekig kistje.
Zelf ervaringen met de bruidegomspijp?
Hebt u dit gebruik nog zelf meegemaakt? Of kent u iemand die een herinnering heeft aan dit gebruik? Schrijft u dan zelf een verhaal over uw herinnering. Wanneer u liever met een Verhalenwerf medewerker spreekt dan horen we dit graag van u.
Bron:
Honderd keer Venendal